EPS #16 විශ්වයේ පරිමාණය සහ අපිට හිමි තැන

අප පෘථිවිය ඇත්තේ විශ්වය තුල ය. මේ තෙරක් නොපෙනෙන විශ්වය සැබැවින්ම කොතරම් විශාල ද? මේ තරම් විශාල විශ්වයේ අප පෘථිවියට හිමි ස්ථානය කෙබඳු ද? මෙවර පොඩ්කාස්ට් වැඩසටහන වෙන්වන්නේ අප විශ්වයේ ප්‍රමාණය පිළිබඳව අවබෝධ කර ගැනීමට ය.

ඔබ සතුව තාරකාවිද්‍යාව හෝ ඒ ආශ්‍රිත ගැටලු වෙතොත් admin@skylk.com යන ඊ මේල් ලිපිනය ඔස්සේ අප වෙත එවන්න.

සවන් දෙන්න high quality (slow stream){audio}pod/EPS_16_Scale_Of_The_Universe_And_Us_HI.mp3{/audio}

සවන් දෙන්න low quality (fast stream){audio}pod/EPS_16_Scale_Of_The_Universe_And_Us_LOW.mp3{/audio}

[+]Download high quality [+]Download low quality

More Info වැඩිදුර විස්තර:

අප දන්නා විශ්වය

{youtube}bXrXTx94aFg{/youtube}

http://en.wikipedia.org/wiki/Big_bang

http://en.wikipedia.org/wiki/Universe#Size.2C_age.2C_contents.2C_structure.2C_and_laws

 

Read More

EPS #19 Stories Behind Findings – සොයාගැනීම් සහ ඒ සඳහා පසුබිම් වූ කතා

මෙවර skyLk පොඩ්කාස්ට් වැඩසටහන වෙන්වන්නේ තාරකාවිද්‍යා ඉතිහාසයේ වැදගත් වන සිද්ධි කිහිපයක් හා බැඳුනු කතා කිහිපයකට ය. එරතොස්තනීස් පෘථිවියේ පරිධිය මනින ලද ආකාරයත්, සෙනසුරුගේ වළලු පිළිබඳ කතාව සහ හබල් විසින් මණ්දාකිණි සොයාගත් ආකාරය පිළිබඳව skyLk පොඩ්කාස්ට් කණ්ඩායම ඔබ හා කරුණු බෙදාගනී.

ඔබ සතුව තාරකාවිද්‍යාව හෝ ඒ ආශ්‍රිත ගැටලු වෙතොත් admin@skylk.com යන ඊ මේල් ලිපිනය ඔස්සේ අප වෙත එවන්න.

සවන් දෙන්න high quality (slow stream){audio}pod/EPS_19_Stories_Behind_Findings_HI.mp3{/audio}

සවන් දෙන්න low quality (fast stream){audio}pod/EPS_19_Stories_Behind_Findings_LOW.mp3{/audio}

[+]Download high quality [+]Download low quality

More Info වැඩිදුර විස්තර:

  • “ෆ්පැට් අර්ත්” සංගමයේ වෙබ් අඩවිය http://theflatearthsociety.org/cms
  • එරතොස්තනීස් පෘථිවියේ පරිධිය ගණනය කළ ආකාරය පිළිබඳව SkyLk විශේෂ ලිපිය http://bit.ly/9ovqM4
  • එඩ්වින් හබල් වෙනුවෙන් වන වෙබ් අඩවිය http://www.edwinhubble.com
  • ගැලිලියෝ සෙනසුරුගේ වළලු නිරීක්ෂණය කළ ආකාරය සහ එඩිවින් හබල් මණ්දාකිණි වර්ග කළ ආකාරය පිළිබඳව තවත් විස්තර සඳහා “අහසට යොමු වූ නෙත්” වාර්තා වැඩසටහන නරඹන්න.
Read More

තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් (1 කොටස)

“සමන්පිච්ච මල් ඉහිරුණු නිල් තණකොළ පිට්ටනියක් වගෙයි අහස අන්න බලනු කොච්චර ලස්සනද රෑට” යනුවෙන් වර්ණනාවට ලක්වූ රාත්‍රී අහසේ ග්‍රහ තාරකා හා වෙනත් ආකාශවස්තු පිළිබඳ කවි ඔබ අසා ඇතුවාට සැකයක් නැත. රෑ අහස මේ ආකාශ වස්තු මවන අසිරිය නෙත් සිත් පිනවයි. මේ අහස කෙතරම් ආශ්චර්යය වත්ද.

මානව ශිෂ්ඨාචාරයේ මුල් යුගයේ සිටම අහස හා ආකාශවස්තු මිනිස් වර්ගයාගේ විමසිල්ලට ලක් වීය.මේ ආකාශවස්තු පිලිබඳ වූ විද්‍යාව තාරකා විද්‍යාව බවට නොදන්නෝ නොවෙති.තාරකා විද්‍යාව යනු ලොව ඉපැරණිතම විද්‍යාවයි.නමුත් මෙතරම් පෞරානික වූ තාරකා විද්‍යාව පිලිබඳ ඇල්මක් ඇති අප මොහොතක්වත් මෙය ආරම්භවූයේ කෙසේ දැයි සොයා බැලුවාද? එසේනම් අපි තාරකා විද්‍යාව ප්‍රවර්ධනය හා එහි ඉතිහාසයට යමු.

 

තාරකා නිරීක්ෂණ පිලිබඳ නිරීක්ෂණ වාර්තා ලිඛිතව එනම් මැටි ඵලකතුල සටහන් කරමින් ක්‍රී.පූ1500 දී පමණ කාලයේ සිට බැබිලෝනියාවෙන් තාරකා විද්‍යාව ආරම්භවී ඇතැයි සැලකේ. බැබිලෝනියානු ශිෂ්ඨාචාරය විසින් බටහිර ලෝකය වෙත කරන ලද මහත්ම බල පැමක් ලෙස තාරකා විද්‍යාව සැලකිය හැකිය.කාලය මනින පැය,දින,සති,මාස ක්‍රමය අප අතරට ලැබුනේ බැබිලොනියාවෙනි. ග්‍රහලෝකවල නමින් දිනයන් නම් කිරීම බැබිලෝනියාවේ තාරකා විද්‍යා දැනුම පිලිබඳ හොඳම නිදසුනයි.බැබිලෝනියානුවෝ චන්ද්‍රයාට මුල් තැනක් දුන්හ.ඔවුන්ගේ වර්ෂය දින තිහක චන්ද්‍ර මාස දොළහකින් යුත් දින 360 කින් සමන්විත විය.මෙහිදී ඇතිවූ ගැටලුවලට පිළියම් වශයෙන් හැම හයවැනි වර්ෂයකටම වැඩිපුර චන්ද්‍ර මාසයක් එක් කළහ.

බැබිලෝනියානු තාරකා විද්‍යාව ජෝතිශ්යමය  ස්වරූපයක් ගත්තකි. ක්‍රි.පූ 668-625 දී පමණ ඇසිරියාවේ විසූ අසුර්ඛනිපාල් රජු විසින් රචනාකරන ලද තාරකා විද්‍යා පුවරු විශාල සංඛ්‍යාවක් තැන්පත් කර තිබූබව වාර්තාවේ.තවද මෙසේ තැන්පත් කර තිබූ තවත් ලේඛනයක් ක්‍රී.පූ 3800 විසූ පළවන සාර්ගෝන් රජුගේ කාලයට අයත් බව වාර්තාවේ.මේ අයුරින් ඇසිරියානුවෝ දිනපතා ග්‍රහලෝකයන්හි හැසිරීම් රටාව නිරීක්ෂණයකර ඒවා ගණනය කොට ඒවායේ වාර්තාවන් සාදා ඇතිබවට වාර්තාවේ.මෙම වාර්තාවන් අසුර්ඛනිපාල් රජු විසින් අනෙකුත් නගර වලට බෙදාදී ඇතිබවත් පසු කලෙක මෙම මෙම වාර්තාමගින් අනාවැකි පලකලබවත් එම අනාවැකි පලකිරීමේ කාර්යය පූජකවරුන්ගේ කාරයක් බවට පත්වුන බවත් ඉතිහාසයේ සඳහන්වේ.පූජ්‍යස්ථානවල විශාල ගල් කුලුණු ඉදිකොට ගෙන සරල උපකරණ මගින් අහස නිරීක්ෂණය කර අනාවැකි පළකලහ.බැබිලෝනියාවේ බාබල්ගේ කුලුණ මෙයට ශාක්ෂි දරයි.එවකට හඳුනාගෙන තිබූනේ ග්‍රහලෝක පහක් පමණි.මෙම ග්‍රහලෝක පහ සහ හිරු ,සඳු පිළිබඳ ඔවුන්ගේ විමසිල්ලට ලක්විය.තවද මෙම යුගයෙහි ඔවුන් සතුව කාලය මනින ඔරලෝසුවක් වැනි යමක් තිබී ඇති බව පුරාවිද්‍යා ග්‍රන්ථවල සඳහන්ව ඇත. නමුත් විශ්වය පිළිබඳ ඔවුන්තුල වූයේ නොපැහැදිලි සංකල්පයකි.මන්දයත්,ඔවුන් පෘථිවිය කවාකාර භූමියක් බවද ඒවටා විශාල ගඟක් ගලායන බවද ගඟ මහසයුරට ඔබ්බෙන් පිහිටා ඇති බවද අහස රැදී ඇත්තේ උස් කදු මුදුන්වල බවද විශ්වාසය විය.

බැබිලෝනියානුවන් සූර්ය ග්‍රහණ චන්ද්‍ර ග්‍රහන පිළිබඳ විශේෂ ලෙස අවධානයක් යොමුකර ඇත. සූර්ය ග්‍රහණ චන්ද්‍ර ග්‍රහන පිළිබඳ වාර්තා තැබීම බැබිලෝනියානුවන්ගෙන් තාරකා විද්‍යාවට සිදුවූ අමිල සේවයකි.පසු කලෙක මෙම වාර්තා ක්ලෝඩියස් ටොලමි විසින් නිරීක්ශණයට යොදාගෙන ඇත.

මේ භාගයේදීම ඊජීප්තුව තරකා විද්‍යාව අතින් දියුණුවක් ලබාසිටියහ.මේබව පැරණි ඊජීප්තු පිරමීඩ වලින් හමුවූ චිත්‍ර හා අක්ෂර වලින් පැහැදිලිවේ. මෙවන් දැවැන්ත පිරිමීඩ සෑදිමට හා විශාල ඇළ වේලි ඉදිකිරීමට ඔවුන් තාරකා උපයෝගීකර ගත්හ.ඔවුන්ගේ වසරක් දින 360 කට සීමාවිය.එහෙත් පසුව එම ගණනයන් අවුල් සහගත නිසා වසරකට දින 5ක මාසයක් එක කළහ.තවද දින 1/4ක් එකතුකර එය අධික වර්ෂයක් ලෙස නම් කොට ඇත,මෙලෙස අදික වසරක හදුන්වා දීඇත්තේ ටොලමිගේ යුගයේ ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියානු  නක්ෂත්‍ර විද්‍යාඥයන්වූ ග්‍රීකයන් විසිනි. ඊජිප්තුවරුන් විසින් දවසක් කොටස් දෙකකට වෙන්කර ඇත. එනම් දහවල පැය 12 හා  රාත්‍රීය පැය 12 ක් වන ලෙසයි. ඔවුන් කාලය මැන ගැනීමට හිරු තැටිය හා ජල ඔරලෝසුව භාවිතාකර ඇතිබව සඳන්වේ.

හිරු තැටිය

බැබිලෝනියානුවන් මෙන්ම ඊජීප්තුවරුන්ද විශ්වය පිළිබඳ විශේෂ  මතයක් දැරූහ.ඔවුන්ගේ මතය වුයේ අහස යනු පොලව වසා සිටින වහලයක් බවත් ආයත චතුරස්‍රකාර පෙට්ටියක් බඳුවූ කොන් හතරකින් ඉහලට නැගුණ කණු සතරකට අහස සවිවී ඇති බවත් පොළෝ තලය මදක් වක්‍රවූ අතර ඒ මැද නයිල් ගංඟාව වූ අතර හිරු දෙවියෝ දින පතා යෝධ අහසේ සිට ඇද හැලෙන ගංඟාවකින් ඔරුවක නැගී පැමිණ සිය දෛනික චාරිකාවේ යෙදෙන අතර ගංඟාවේ පළල නිසා හිරු දෙවියන් එක් එක් සෘතු වලදී පොළොවෙන් ඈතින් වූ ඟං ඉවුරට ළංව ගමන් කිරීමත් සිදුකරන බවය.සෘතු බිහිවූයේ මේ ආකාරයටය.ඔවුන්ද සූර්යය හා චන්ද්‍රයා පිලිබඳ අනාවැකි පලකර ඇතිබවට සාක්ෂි හමුවී ඇත.

අහසේ ඇති නොයෙක් වස්තූන් පිළිබඳ බැබිලෝනියානුවන් දේවත්වයෙහිලා සැලකුවද ග්‍රීකයෝ ඒවා සොබාදාමේ දායාදයන් ලෙස සැලකූහ.බැබිලෝනියානුවන් මෙන් නොව මොවුන් විශේෂ අවධානයක් යොමුකර ඇත්තේ විශ්වය හා ග්‍රහවස්තු වෙත බව පෙනේ. ග්‍රීකයන්ද ග්‍රහවස්තු පිළිබඳ විවිධ මත දරා ඇත.ඇනෙක්ෂිමැන්ඩර් ගේ මතය වූයේ පෘථිවිය යනු අහසෙහි පාවෙමින් ඇති තැටියක් බවත්, සූර්යයා හා චන්ද්‍රයා ඇතුලු ග්‍රහවස්තූන් විනිවිද පෙනෙන ගෝලයක් තුල පිහිටා ඇති බවත්ය.පෘථිවිය මේ ගෝලයේ කෙන්ද්‍රය බව ඔහුගේ මතය වීය.තේල්ස් පවසා ඇත්තේ පෘථිවිය සමතලයක් මත පාවෙමින් ඇති තැටියක් බවයි.මේ අවදිකීපය සමඟ තාරකා විද්‍යාව විශාල ලෙස වර්ධනය විය.

 

ක්‍රිස්තු පූර්ව 3000
එංගලන්තයේ පිහිටි ප්‍රසිද්ධ ස්ථානයක් වන්නේ ස්ටෝන්හෙජ් ගල්කුලුණු වේ. මෙය ඉතා සංකීර්ණ තාරකා විද්‍යා දින දර්ශනයකි.මේ ගල් කුලුණු හිරුට මෙන්ම චන්ද්‍රයාටද දිශානතව පිහිටයි.මේ මගින් කාලය මෙන්ම දිනයන්ද සඳන් කරගෙන ඇත.මෙය තාරකා විද්‍යාවේ විශේෂී වූ එක් වැදගත් සලකුණකි. තවද මේ වකවානුවේම ඊජීප්තුවේ සිදුවූ පිරිමීඩද වැදගත් තැනක් ගනී.  

ස්ටෝන්හෙජ්

ක්‍රිස්තු පූර්ව 700
බැබිලෝනියානු තාරකා විද්‍යාඥයින් විසින් චන්ද්‍ර චක්‍රය නිර්මාණය කිරීම සුවිශේෂී සිද්ධියකි.මෙම චන්ද්‍ර චක්‍රය වසර 18.6 කින් සමන්විත වේ.මෙය “ප්‍රථම තරු ලිත” ලෙසද ඉතිහාසයේ සඳහන්වේ.මෙය චන්ද්‍ර ග්‍රහන පුරෝකථනයට විශේෂයෙන් යොදාගනී.

ක්‍රිස්තු පූර්ව 380
ග්‍රීක ජාතික ප්ලේටෝගේ ගණිතමය තාරකා විද්‍යාව කෙරෙහි ඇති ඇල්ම සුළු පටු නොවීය.ග්‍රහලෝක කක්ෂවල ගමන් කිරීමේදී ඇතිවන වෙනස්කම් පිළිබඳ ඔහු වැඩිපුර අවධානය යොමුකර ඇත.ඔහු ඉර හඳ මෙන්ම අනෙක් ග්‍රහලෝක පෘථිවිය වටා වෘතාකාර පථවල නිදහසේ ගමන්කරන බව එනම් පෘථිවිය කේන්ද්‍රකොට ගෙන ගමන් කරන බව ලෝකයට පැවසිය.මෙය භූකේන්ද්‍රවාදය ලෙස හැදින්වේ.

ක්‍රිස්තු පූර්ව 270
සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය පිළිබඳ පැහැදිලි මතයක් ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ මේ වකවානුවේය.සමෝස් හි වැසියකු වූ ඇරිස්ටාකස් ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවට පැමිණ ගුරුවරයෙකු වශයෙන් සේවය කර ඇතිබව කියවේ.මොහු ආකිමිඩිස්ගේ සමකාලීනයකු වන අතර පුද්ගලික ජීවිතය පිළිබඳ කිසිදු වාර්තාවක සඳහන්ව නොමැත.කෙසේවූවද, සූර්යයා ග්‍රහමණ්ඩලය පිළිබඳ මොහු ඉදිරිපත්කර ඇත්තේ මෙවැනි මතයකි, සූර්යයා නිසලව පවතින අතර ඒවටා පෘථිවිය ඇතුලු අනෙක් සෙසු ග්‍රහලෝක ගමන් ගන්නා බවයි.මෙය සූර්යය කේන්ද්‍රවාදය ලෙස හැදින්වේ.නමුත් මේ වකවානුවේ ජනතාව විසින් පිළිගෙන තිබුනේ පෘථිවිය කේන්ද්‍රකර ගත් සෞරග්‍රහමණ්ඩලයක් ඇතිබවයි.මේ හේතුවෙන් මොහුගේ මෙම ප්‍රකාශය පිළිබඳව තරමක් දුරට ගැටලු මතුවීය.

ක්‍රිස්තු පූර්ව 164
හැලීගේ ධූමකේතුව පිළිබඳ ප්‍රථම වරට වාර්තා වෙන්නේ බැබිලෝනියාවෙනි. ඔවුන් වාර්තා කළ ධූමකේතුවේ ගමන්මග පිළිබඳ දත්ත සියවස් ගණනාවක් පුරා ධූමකේතුවේ ගමන් මාර්ගයේ වෙනස්වීම් පුරෝකථනය කිරීමට 20 වන සියවසයේ විද්‍යාඥයින්ට ඉතා වැදගත් වීය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 150
ලොව ප්‍රථම වරට තරුසිතියමක් හඳුන්වා දීම මේ වසරේදී සිදුවිය.ටොලමි විසින් හඳුන්වාදී ඇති මෙම තරු සිතියම තාරකා රාශි 48ක් ඇතුලත්ව ඇත. “භූකේන්ද්‍රවාදය” හිසමුදුනින් පිළිගත් ටෝලමි ගේ සියලු මත හා දාර්ශනික අදහස් එකතුව “අල්මාගෙස්ට්” (The Almagest) නම් ග්‍රන්ථය ලියන ලදී. මෙය පසු කාලීනව මධ්‍යම යුරෝපයේ සහ අරාබියේ ඉතාම ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. එසේම ටොලමි ගේ අදහස් වසර 1500ක් යන තුරුත් නොවෙනස්ව පිළිගැනීමට බඳුන් විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 928
මේ වකවානුව විශේෂී වන්නේ තාරකා විද්‍යා නිරීක්ෂණ උපකරනයක් නිපදවීමයි. මෙය ඇස්ට්‍රෝලේබේ (Astrolabe) උපකරණය ලෙස නම් කර ඇති මෙය නිර්මාණය කොට ඇත්තේ ඉස්ලාම් ජාතික වඩු කාර්මිකයෙකු විසින් බව සැලකේ.මෙය තාරකාවල ග්‍රහලෝකවල පිහිටුම නිවැරදිව හඳුනා ගැනීමට බෙහෙවින් යොදා ගෙන ඇත.මෙම උපකරණය          පසු කාලීන අරාබි විද්‍යාඥයින්ට ඉතාමත් ප්‍රයෝජනවත් වීය.

ඇස්ට්‍රෝලේබේ

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1050
මේ අවදියේ සිදුවූ සිදුවීම නම් අහස නිරික්ෂනය කරමින් සිටි චීන තාරකා විද්‍යාඥයින් අහසේ ක්ෂනිකව විශාල දීප්තියක් දැකීමයි. මෙය තරුවක් මිය යන අවස්ථාවක තරුවේ ශක්තිය මුදා හරිනා සුපර් නෝවා පිපිරුමක් ලෙස නම් කෙරිණි. ඇමරිකාවේ මුල් ජනපදිකයින්ගේ ගල් සිතියමක මේ තරුව සටහන් වී තිබින මෙය කකුළුවා එනම් ක්‍රැබ් තාරකා රටාව ආශ්‍රිතව වාර්තාවූ සුපර් නෝවාවකි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1540
නිකලස් කොපර්නිකස් නම් විද්‍යාඥයා විසින් විශ්වය පිළිබඳ නව අදහසක් ඉදිරිපත් කළහ.පෘථිවිය සූර්යයා වටා ගමන් කරන බව පැවසූ ඔහු ග්‍රහලෝක වල ප්‍රතිගාමී චලිතය පැහැදිලි කලහ.

ක්‍රිස්තුවර්ෂ 1577 
ටයිකෝ බ්‍රාහේ විසින් ධූම කේතුවක් සොයා ගැනින.මෙය පෘථිවියේ සිට ඉතාමත් ඈතින් ගමන් කරන බව ඔහු පෙන්වාදුන්හ.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1608
ඕලන්ද ජාතික ඇස් කන්නාඩි නිපදවන්නකු වූ හැන්ස් ලිපර්ෂේ දිනක් තම මේසය මත තිබු කාච දෙකක් අතට ගෙන ඒ කාච ඈත් මෑත් කරමින් ඈත ඇති දේවස්ථානයක මුදුනක් දෙස බලමින් සිටියදී ඔහු විශ්මය ජනක දෙයක් දුටුවේය. ඈත ඇති දෙවස්ථානයේ මුදුන කාච ඇත් කරන විට ළංව පෙනන බවත් ළංකල විට දුරස්ව පෙනෙන බවත් නිගමනය කළහ.මේ ක්‍රියාකාරකම හේතුවෙන් ලොව ප්‍රථම දුරේක්ෂය නිර්මාණය විය.මේ සොයා ගැනීම තාරකා විද්‍යාවේ නවතම පෙරළියක් ඇති කළහ.මේ ආරංචිය මුලු යුරෝපයම මහත් ආන්දෝලනයකට ළක් වීය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1609
ජර්මන් ජාතික ජොහැන්නස් කෙප්ලර් විසින් ග්‍රන්ථයක් එළිදැක්වීය. එය “නව තාරකා විද්‍යාව”(New Astronomy) නම් විය.මෙමගින් ඔහු විසින් නියම තුනක් එළිදැක්වීය.ඒවා ග්‍රහචලිත පිළිබඳ කෙප්ලර් නියම ලෙස හැදින්වේ. ග්‍රහලෝක චලනය වන්නේ වෘතාකාර මාර්ගයක නොව ඉලිප්සීය මාර්ගයක බව මොහු ප්‍රථම වරට ලොවට පැවසීය.

දෙවන කොටස

Read More

තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් (2 කොටස)

(තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් 1 කොටස හා සම්බන්ධවීමට)

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1610

මෙම වකවානුවේදී ගැලීලියෝ ගැලීලි ඔහු විසින්ම මහත් වෙහෙසක් දරා වර්ධනය කරගත් දුරේක්ෂය උපයෝගීකර ගනිමින් සිදුකල නිරීක්ෂණ වැදගත් ස්ථානයක් ගනී. ගැලීලියෝ ගැලීලිට පෙර ඕලන්ද ජාතික හැන්ස් ලිපර්ෂේ විසින් කාච තාක්ෂණය ප්‍රායෝගිකව භාවිතයට ගෙන දුරේක්ෂ නිර්මාණය කර ඇත.

නමුත් මොවුන් මේ දුරේක්ෂ තාරකා විද්‍යා නිරීක්ෂණ සඳහා එතරම් යොදාගෙන නොමැත.ගැලීලියෝ ගැලීලි තම දුරේක්ෂය උපයෝගී කරගනිමින් මෙතෙක් කිසිවකුත් දැක නොතිබූ විශ්වීය විභූතිය ලෝකයා වෙත දිග හරිනු ලැබීය.ගැලීලියෝ තම දුරේක්ෂය භාවිතයට ගනිමින් මෙතෙක් පියවී ඇසින් දැක නොතිබූ තාරකා රැසක්ම හදුනාගත්හ.තවද එවකට විශ්වාස කල ඈත අහසේ වලාකුලක් මෙන් පෙනෙන තාරකා පොකුරු වාළාකුල් නොව ඒ ආකාරයට පෙනෙන්නේ තාරකා දස දහස් ගණනක එකතුවක් බවත් ඔහු පෙන්වාදී ඇත.ග්‍රහලෝක නිරීක්ෂණය කෙරෙහි දැඩි ඇල්මක් දැක්වු මොහුගේ ප්‍රථම අවධානය යොමුවී ඇත්තේ අපගේ චන්ද්‍රයාටය. ඇරිස්ටෝටේලියානුවන්ගේ පරිශුද්ධ ගෝල සංකල්පයට අනුව සඳයනු සුමුදු මතුපිටක් ඇති ගෝලයක් බවට විශ්වාස කලද ගැලීලියෝ සඳයනු සුමුදු පෘෂ්ඨයක් ඇති ගෝලයක් නොව කඩතොළු ආවාට වලින් පිරි පෘථිවිය බඳුවූ ගෝලයක් බවපෙන්වාදී ඇත.ගැලිලියෝගේ මිළග අවධානය යොමුවී ඇත්තේ බ්‍රහස්පතීග්‍රහයා වෙතයි.ඔහු බ්‍රහස්පතීග්‍රහයාට චන්ද්‍රයින් සතර දෙනෙක් ඇති බව සොයාගත්හ. එපමණක් නොව හිරුට සමීපව ඇති බුධ ග්‍රහයාගේ චලිතය පිළිබඳවද ඔහු විසින් අධ්‍යයනය කර ඇති බව සඳහන්වේ.තවද හිරු ලප හඳුනාගත් මොහු එම හිරු ලප වසරේ එක් එක් කාලයන්හිදී දැකිය හැකිබව නිගමනය කර ඇත.පසු කලෙක ගැලීලියෝ අන්ධ භාවයට පත්වී ඇත්තේ දුරදක්නය මගින් සූර්යා එක එල්ලේ නිරීක්ෂනය කිරීම හේතුකොට ගෙන බව සැලකේ.

 

ගැලිලියෝ ගැලිලි

ගැලීලියෝ සිතියම් ගත කළ සූර්යය ලප

ගැලීලියෝ සිතියම් ගත කළ චන්ද්‍රයා

ගැලීලියෝ දූරේක්ෂය

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1655

සෞරග්‍රහමණ්ඩලයේ අලංකාර ග්‍රහයකු වන සෙනසුරුග්‍රහයාගේ වලලු පද්ධතියක් ඇති බවට මෙම වර්ෂයේදී සොයාගෙන ඇත. ක්‍රිස්ටියන් හයිජන් නම් විද්‍යාඥයා විසින් මෙලෙස සෙනසුරු වලලු පද්ධතිය සොයාගෙන ඇත.තවද සෙනසුරුගේ ප්‍රධාන උපග්‍රහයාවන ටයිටන්ද මොහු විසින් සොයාගත්තකි.මෙය දුරේක්ෂ තාක්ෂණයේ දියුණුව පිළිබඳ සාක්ෂිදරයි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1663

ප්‍රථම පරාවර්තක දුරේක්ෂය නිර්මාණය වීම ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1663 දී සිදුවිය.ස්කොට් ජාතික විද්‍යාඥ ජේම්ස් ගෙගරි විසින් මෙලෙස පරාවර්තක දුරේක්ෂය නිර්මාණය කර ඇත.විශාල විවරයක් සහිතව උපරිමයෙන් ආලෝකය ග්‍රහණයවන අයුරින් සකස් කර ඇති මෙම දුරේක්ෂය කාච වෙනුවට දර්පණ භාවිතාකර ඇත.ඊට පසු පස් වසරක් තුලදී මෙම දුරේක්ෂය අයිසෙක්ට් නිව්ටන් විසින් වැඩි දියුණුකර ඇති බවට සැලකේ.මෙලෙස දියුණු කර ඇති දුරේක්ෂය “නිව්ටෝනියානු” දුරේක්ෂය ලෙස ලොවට හදුන්වා දුන්හ.

නිව්ටෝනියන් දුරේක්ෂය

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1705

මෙම වර්ෂයේ දී එඩ්මඩ් හැලී නම් විද්‍යාඥයා වල්ගා තරු හෙවත් ධූමකේතු පිළිබඳව සංඛ්‍යාලේකන එක් රැස් කිරීම සිදුකරනලදී.මේ අනුව මෙම ධූමකේතු අවුරුදු 76 කට වරක් දිස්වන බවත්,1456 සහ 1682 යන වර්ෂයන් දෙකෙහි දිස්වූයේ එකම වල්ගාතරුවක් බවත් එඩ්මඩ් හැලී විසින් ලොවට ප්‍රකාශ කොට ඇත.එසේම 1758 දී දිස්වූ වල්ගාතරුව “හැලීගේ ධූමකේතුව” ලෙස නම් කර ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1750

නිකලස් ඩී ලැක්යිලේ විසින් සිතියම් ගතකල තාරකා සිතියම

ප්‍රංශ ජාතික විද්‍යාඥ නිකලස් ඩී ලැක්යිලේ විසින් දකුණු අහස් කුස සිතියම් ගතවිය.ඔහු දකුණු අහසෙහි ඇති තාරකා දස දහසකට අධික ප්‍රමාණයක් නම් කර නව තරු නාමාවලියක් හදුන්වා දුන්හ.තවද හැලි සහ තවත් විද්‍යාඥයින් පිරිසක්ද මෙලෙස දකුණු අහස පිළිබඳ එලි දැක්වූ නාමාවලි ද බොහෝදුරට අංගසම්පූර්ණවේ.මෙම නාමාවලියේ අඩංගු ඇතැම් තාරකා වර්තමානයේද භාවිතා කරන නාමාවලියේ අඩංගුව ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ1781

පියවී ඇසට නොපෙනෙන ග්‍රහලොවක් සොයා ගැනීම ක්‍රි.ව1781 දී සිදුවිය.එය විලියම් හර්ෂෙල් නම් විද්‍යඥයා විසින් තම දුරේක්ෂය ආධාරයෙන් සොයාගෙන ඇත.මෙම ග්‍රහලොව යුරේනස් ග්‍රහලොවයි.යුරේනස් ග්‍රහලොව ප්‍රථමයෙන් ඔහු ධූම කේතුවක් යැයි සැලකූවද පසුව ඔහු විසින් එය ග්‍රහලොවක් බව සාක්ෂි සහිතව හදුන්වා දුන්හ.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ1784

ප්‍රථම වරට තරු පොකුරු සහ නිහාරිකා අඩංගු කොට නාමාවලියක් එළිදැක්වීම මේ වර්ෂයේදි සිදුවිය. චාල්ස් මෙසියර් විසින් එළිදැක්වූ මෙම නාමාවලිය මෙසියර් නාමාවලිය ලෙස හැදින්වේ.මෙම නාමාවලිය ලොවපුරා ඉතාමත් ප්‍රසිද්ධ වූ අතර මෙය 21 වන සිය වසේදී තරු පොකුරු සහ නිහාරිකා පිළිබඳ අධ්‍යනයට යොදාගනී.

තෙවන කොටස

Read More

තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් (3 කොටස)

(තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් පසුගිය කොටස හා සම්බන්ධවීමට)

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1800

සූර්ය ආලෝක කිරණ ප්‍රිස්මයක් හරහා යවා ප්‍රිස්මය තුලින් වෙන්වන එක් එක් වර්ණ වලට අදාළ ප්‍රදේශවල උෂ්ණත්වමාන තබා එම වර්ණ වලට අදාල උෂ්ණත්වය මැන වර්ණාවලිය හැදෑරූ ප්‍රථම අවස්ථාවයි.

මෙලෙස විලියම් හර්ෂල් නම් විද්‍යාඥයා විසින් නියම කරණු ලැබූයේ තරුවක පිටවන ආලෝක වර්ණාවලියයි.එහිදී රතු අනන්තයට ඔබ්බෙන් ශක්තියෙහි ක්ෂනික වැඩිවීමක් දුටු ඔහු ඒ අතර අදෘශ්‍යමාන අධෝරක්ත කිරණ පවතින බව සොයාගෙන ඇත.

 

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1801

පෙර සියවසයක්දී ගුයිසෙප් පියාසි විසින් අගහරුත්,බ්‍රහස්පතීත් අතර පිහිටි වස්තුවක් සොයාගෙන එය සෙරස් ග්‍රහයා ලෙස නම්කර ඇත.එහෙත් කි.මි 320 ක් විශ්කම්භයක් ඇති මෙය කිසිසේත් ග්‍රහලොවක් නොහැකි බව විලියම් හර්ෂල් විසින් පෙන්වා දී ඇත. ඔහු විසින් එය ග්‍රහකයක් ලෙස නම් කර ඇත.ඉන් අනතුරුව මේ කලාපයේ තිබී ග්‍රහක රැසක්ම සොයා ගැනිණි.නමුත් වර්තමානයේදී සිදුකර ඇති ගණනය කිරීම් අනුව සෙරස්ගේ සැබෑ විශ්කම්භය කි.මි932ක් වේ.නමුත් එය ග්‍රහලොවක් ලෙස සැලකීමට ප්‍රමාණවත් විශ්කම්භයක් නොවේ.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1814

ලොව ප්‍රථම  වර්ණාවලීක්ෂය

ලොව ප්‍රථම නිවැරදිම වර්ණාවලිමානය හෙවත් වර්ණාවලීක්ෂය නිපදවීමේ ගෞරවය හිමිවන්නේ ජෝෂප් වෝන් ෆ්‍රරෝන්හොෆර් නම් විද්‍යාඥයාටයි.මොහු මෙම වර්ණාවලිමානය මගින් හිරුඑළියේ ඇති වර්ණ හදාරන විටදී වර්ණාවලිය තුල අදුරු පැහැ රේඛා සියයකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් හඳුනා ගත්හ.මෙම රේඛා පිළිබඳ වැඩි දුර අධ්‍යයනය කල මොහු මෙම රේඛා මඟින් සූර්යයාගේ වායුගෝලයේ ඇති මූල ද්‍රව්‍ය නිරූපනයවන බව1859 දී සොයාගැනින. මෙම වර්ණාවලීක්ෂය මඟින් තරුවක ඇති සංයුතිය හඳුනා ගැනීමට බෙහෙවින් යොදා ගෙන ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1838

තරුවකට ඇති දුර ආසන්න වශයෙන් සෙවීමට හැකි ක්‍රමයක් සොයා ගැනීම මෙම වර්ෂයේදී සිදුවිය.ෆෙඩ්‍රිරිච් බෙස්ල් නම් විද්‍යාඥයා විසින් සොයාගත් මෙම ක්‍රමයෙන් සිග්නි 61 නම්වූ තරුවකට ඇති දුර ගණනය කර ඇති බව සඳහන් වේ.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1843

සූර්යය ලප චක්‍රයක් ඇතිබව මෙම වර්ෂයේ හෙළිවිය.හෙන් රිච් ෂේවෝබ් නම් ජර්මන් ජාතික ආධුනික තාරකා විද්‍යාඥයා විසින් වසර 17ක් පුරා මෙලෙස සූර්යයා නිරීක්ෂනය කරමින් සූර්යය ලප චක්‍රයක් ඇතිබවත් එම සූර්යය ලප වැඩිවිමින් අඩුවෙමින් නැවත් වැඩිවෙමින් යන චක්‍රයක් ආකාරයට සිදුවන බවත්.මෙලෙස වසර 17 කට පසු නැවත වරක් මෙම චක්‍රයට සූර්යය ලප දැකිය හැකි බවත් ඔහුවිසින් සොයා ගෙන ඇත.මෙම සොයා ගැනීමේන් සූර්යයාට අභ්‍යන්තරයක් ඇති බවද හෙළිවිය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1845

තාරකාවිද්‍යා ඡායාරූපකරනයේ (Astrophotography) උපත 1845 දී සිදුවිය.ප්‍රංශ ජාතික භෞතික විද්‍යාඥයන් වූ ජීන් ෆෝකෝල්ට් සහ ආමන්ඩ් ෆිසෝ විසින් ප්‍රථම වරට හිරුගේ පෘෂ්ඨය ඡායාරූප ගත කෙරින.දුරේක්ෂයක් ආධාරයෙන් ගනුලැබූ හිරුගේ මෙම සවිස්තරාත්මක ඡායාරූපය ලොවපුරා ප්‍රසිද්ධව ඇත.ඊට පසු ගතවූ පස්  වසර තුල තාරකා විද්‍යාඥයින් විසින් සඳෙහි ඡායරූප ලබාගැනීමටද සමත්ව ඇත.නමුත් එම වකවානුවේ තිබූ දළ සේයාපටල සංවේදීකමින් අඩු බැවින් තාරකා සහ අනෙක් ගැඹුරු ආකාශවස්තු ඡායරූප ගත කිරිමට නොහැකිවී ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1846

යුරේනස් ග්‍රහයාට පිටුපසින් තවත් ග්‍රහලොවක් ඇතිබවට ප්‍රංශයේ සිටි අර්බයින් ලිවේරියර් සහ ජෝන් සී ඇඩම්ස් විසින් ගණිතානුසාරයෙන් පෙන්වීමත ජර්මන් ජාතික තාරකා විද්‍යාඥයකු වූ ජොහාන් ගොඩ්ෆ්‍රීඩ් ගෝල් විසින් නෙප්චූන් නම් ග්‍රහයා සොයා ගැනීමට සමත්විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1864

විලියම් හර්ෂල් විද්‍යාඥයාගේ පුතෙකු වූ ජෝන් හර්ෂෙල් විසින් නිහාරිකා සහ තරු පොකුරු 5,000 වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇතුලත් තාරකා නාමාවලියක හඳුන්වාදී ඇත.

4වන කොටස

Read More

තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් (5 කොටස)

(තාරකා විද්‍යාවේ අතීත පියසටහන් පසුගිය කොටස හා සම්බන්ධවීමට)

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1916

තරුවක් නිශ්චිත ප්‍රමාණයට වඩා සංකෝචනය වූවිට එම තරුවේ ඇති ගුරුත්වාකර්ෂණ බලය ඉතා ප්‍රබල බවත් කිසියම් වස්තුවකට හෝ විකිරණයකට  එයින් ගැලවී ගමන්කල නොහැකි බවත් මේ අවස්ථාව කළු කුහර (Black hole) බිහිවීමක් බවත් ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් සහ කාල් ෂ්වොස්විල්ඩ් නම් භෞතික විද්‍යාඥයින් විසින් සාපේක්ෂතාවාදය ඇසුරු කරගනිමින් මතවාදයක් ගොඩනැගීය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1917

ඇමරිකානු ජාතික තාරකා විද්‍යාඥ හාලෝ ෂාප්ලි විසින් ක්ෂීරපථය පිළිබඳ නිවැරදි අදහසක් එළිදැක්වීය. එවකට “ක්ෂීර පථය හරිමැද අපගේ සූර්යයා පිහිටා තිබේයයි” මතයක් පැවති අතර එම මතය වැරදි බවත් ක්ෂීරපථයේ මධ්‍යයේ සිට ආලෝකවර්ෂ 30,000ක් ඇතින් ඇති බාහුවක අපගේ සූර්යයා පිහිටා ඇති බවත් ඔහු විසින් පෙන්වාදී ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1923

ඇමරිකානු ජාතික එඩ්විඩ් පවල් හබල් විද්‍යාඥයා ඇන්ඩ්‍රොමීඩා නිහාරිකාවේ ඇති විචල්‍ය තරුවක් හඳුනාගනී. තවද ක්ෂීරපථය තුල සියලුම මන්දාකිනි ඇති බවට තිබූ මතය වැරදිබවද එම චක්‍රාවාට අප ක්ෂීරපථයෙන් ආලෝකවර්ෂ ගනනාවක් ඉතා ඈතින් පිහිටා ඇති බවත්  පෙන්වාදීමට යෙදුනි.1925 වනවිට ඔහු චක්‍රාවාට වර්ගීකරණය කරනලදී. එම වර්ගීකරනය හබල්ගේ “සරසුල මන්දාකිනි වර්ගීකරනය” ලෙස හදුන්වයි.

 

හබල්ගේ සරසුල මන්දාකිනි වර්ගීකරනය

හබල්

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1926

රොකට්ටුවක් නිර්මාණය කර ගුවන්ගත කිරීම සිදුවිය.ද්‍රව ඉන්දන යොදාගැනුණු මෙම රොකට්ටුව රික්තකයක් තුලින්ද ගමන් කල හැකිය. මෙම රොකට්ටුව රොබට් ගොඩාඩ් විසින් නිර්මාණයකල අතර පසුව ඔහු විසින් නිපදවූ  අනෙක් රොකට්ටුව ශබ්දයේ වේගය ඉක්මවා යයි.වර්තමානයේ භාවිතා වන රොකටුද මොහුගේ රොකට් පිළිබඳ නියමයට අනුව නිපදවයි.

රොබට් ගොඩාඩ් ඔහු නිර්මාණය කල රොකට්ටුව සමඟ

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1929

චක්‍රාවාට එකිනෙකින් ඈත්වන බවත් .එනම් විශ්වය ප්‍රසාරණය වනබවත් ඇතින් ඇති චක්‍රාවාට වඩා වේගයෙන් අපෙන් ඉවතට ගමන් ගන්නා බවද එඩ්විඩ් පවල් හබල් සොයාගත්හ.එය හබල් නියතය ලෙස ලොවට හදුන්වාදුනි. හබල් විසින් මේ පිළිබඳව වැඩිදුරටත් වර්ණාවලිය මගින් අධ්‍යනයේ යෙදුන අතර විශ්වයේ ආයු කාලය වසර බිලියන 15 ක් පමණවන බව ප්‍රකාශකර ඇත.ඉන් වසර දෙකකට පසුව   විශ්වයේ ප්‍රසාරණයෙහි මුල මහා පිපිරුමක් බව ජෝර්ජ්ස් ලෙමයිටේ විසින් පෙන්වාදෙයි. ඒ ඇසුරෙන් මහා පිපුරුම් වාදය ගොඩ නැගින.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1930

දසවැනි ග්‍රහලොව එනම් ප්ලූටෝ සොයා ගැනීමේ ඓතිහාසික සංසිද්ධිය සිදුවිය. ඇමරිකානු ජාතික කලයිඩ්ස් ටොම්බා විසින් අරිසෝනාහි ඇති ලොවෙල් නිරීක්ෂණාගාරයේදී   ප්ලූටෝ සොයාගැනීමට සමත් විය.නමුත් වර්තමානයේ ප්ලුටෝ ග්‍රහලොවක් ලෙස සලකණු ලබන්නේ නොමැත.එය වාමාන ග්‍රහ තත්වයේ පවතින අතර ප්ලූටෝ වාමාන ග්‍රහයා ලෙස නම්කරයි.


කලයිඩ්ස් ටොම්බා

සුබ්‍රමනියන් චන්ද්‍රසේකර් නම් වූ ඉන්දීය තාරකා විද්‍යාඥයා තරුවක වාමාන අවස්ථාව හඳුන්වා දුනි.කිසියම් තරුවක ස්කන්ධය 1.44ට වඩා වැඩිවූවිට එම තරුව පිපිරී අවසානයේ සුදු වාමාන තරුවක් බවට පත්වන බවට ඔහු විසින් ප්‍රකාශකර ඇත. 1933 දී සිදුවූ මෙවැනි පිපිරුමක් ඇසුරින් නියුට්‍රෝන තරුවක් බිහිවන බව වෝල්ටර් බාඩී සහ ෆරීට්ස් ස්වික් විසින් ප්‍රකාශකර ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1932

රේඩියෝ තාරකා විද්‍යාව කාල් ජැන්ස්ක් නම් විද්‍යාඥයකු විසින් ලොවට හදුන්වා දෙයි.මොහු විසින් අභ්‍යාවකාශයේ සිට  පැමිනෙණ  රේඩියෝ තරංග ප්‍රථම වරට හදුනා ගෙන ඇත.සුර්යයාගෙන් පැමිණෙන රේඩියෝ තරංගද මොහු විසින් හදුනාගත්හ.ඉන් වසර 7කට පසුව කැබ් නිහාරිකාව ,M 87 හා සෙන්ටෝරස් A යන වස්තූන්ගෙන්ද පැමිණෙන රේඩියෝ තරංගද මොහු විසින් හදුනා ගැනීමට සමත්විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1938

ජර්මන් ජාතික තාරකා භෞතික විද්‍යාඥ හෑන්ස් බීත් විසින් තරුවක ශක්තිය නිපදවීමේ ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ අදහස් ඉදිරිපත්කරයි. තරුවක් න්‍යෂ්ටික විලයන ප්‍රතික්‍රියාවක් සිදුකරන බව පෙන්වාදුන් අතර  හඩ්‍රජන් හීලියම් බවට පත්වීමේදී විශාල ශක්තියක්ද නිකුත් කරන බව සොයාගෙන ඇත.මෙහිදී තරුවකට අවුරුදු බිලියන ගණනාවක් පුරා ශක්තිය නිපදවිය හැකි බවද ඔහු පෙන්වාදුනි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1944

ප්‍රථම බැලැස්ටික මිසයිලය  නිපදවනු ලැබීය.V2 ලෙස මෙය හැදින්වු අතර මේ සඳහා රොකට් තාක්ෂණය යොදාගත්හ. මෙය වර්නර් බ්‍රෝන් ප්‍රමුඛ පරමාණු විද්‍යාඥයින් කණ්ඩායමක් විසින් නිපදවූහ.මේ කණ්ඩායම දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු අත් අඩංගුවට ගැනුණු අතර ඇමරිකානු හා රුසියානු රොකට් තාක්ෂණ කටයුතු සංවර්ධනයට මොවුන්ව යොදාගෙන ඇත.


V2 රොකට්ටුව

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1948

ලොව විශාලතම දුරේක්ෂයවන හේල් දුරේක්ෂය කැලිෆෝනියාවේ පැලෝමර් කන්දෙහි ක්‍රියාත්මක කෙරිණ.මෙම දුරේක්ෂයේ දර්පණය මීටර 5.1 විශ්කම්භයකින් සමන්විතවන අතර මෙහි උස මීටර 1713 වේ.


හේල් දුරේක්ෂය

Read More

රොකට් තාක්ෂණයේ අතීත පියසටහන් (2 වන කොටස)

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1977

නාසා ආයතනය විසින් වෝයේජර් නම් යානා දෙකක් අභ්‍යාවකාශ ගත කරයි එම යානා දෙකෙන් එකක් බ්‍රහස්පතී,සෙනසුරු යන ග්‍රහයින්ගේ තොරතුරු සෙවීමටද අනෙක් යානය යුරේනස් සහ නෙප්චුන් ග්‍රහයින් ගේ තොරතුරු සෙවීමටද අහ්‍යාවකාශගත කරනලදී.

 

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1981

අභ්‍යාවකාශ යුගයේ ආරම්භයේ සිට පැවති රොකට් යානා වෙනුවට නවතම අභ්‍යාවකාශ යානා වර්ගයක් හඳුන්වා දෙයි.ඒවා “ෂටල” යානා ලෙස හඳුන්වයි. රොකට් මෙන් නොව මේවා නැවත  නැවතත් භාවිතයට ගත හැකිය,එය ෂටල යානාවල විශේෂත්වයි. ප්‍රථම ෂටලය වන්නේ කොලොම්බියා ෂටලයයි. බාහිර ඉන්ධන ටැංකිය,ඝන ඉන්ධන රොකට් බූස්ටර සහ ඔබිටර් යන  කොටස්වලින් සමන්විත මෙම ෂටල යානා දැවැන්ත මෙහෙයුම් සඳහා බෙහෙවින් යොදා ගැනේ.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1983

තාරකාවිද්‍යාවට තවත් නව තාක්ෂණික  අංගයක්  එක්විය. එය අධෝරක්ත තාරකාවිද්‍යාවයි. අධෝරක්ත කිරණ විශ්ලේෂණය මගින් තාරකාවිද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණ කිරීම මේ අයුරින් හදුන්වයි. 1983 දී  අධෝරක්ත විශ්ලේෂණය කළ හැකි ප්‍රථම චන්ද්‍රිකාව අභ්‍යාවකාශ ගත  විය. එය IRAS (Infrared Astronomical Satellite) චන්ද්‍රිකාවයි.මෙම චන්ද්‍රිකාව මගින් විශ්ලේෂණය කරණු ලබන්නේ අධෝරක්ත නම් විශේෂිත වූ තාපජනක කිරණයක් බැවින් මෙම යානය නිතරම ඉතාමත් ශීතවිය යුතුය නැතහොත් අදාල විශ්ලේශණ අසාර්ථකවේ. එහෙයින් මෙම යානය ශීතල කිරීම සඳහා ද්‍රව හිලියම් යොදාගෙනඇත. මෙම යානය මගින් දින 900 ත් 1000ත් අතර කාලයක්  පුරාවටම විශ්ලේෂණයන් කර නවතම තොරතුරු රාශියක් සොයාගෙන ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1986

යුරෝපය,රුසියාව සහ ජපානය යන රටවල් මගින් හැලීගේ ධූමකේතුව නිරීක්ෂණයට යානා කීපයක් අභ්‍යාවකාශ ගත  කරයි. යුරෝපය මගින් අභ්‍යාවකාශ ගත කල “ජියෝටෝ” යානය ඉතාමත් සාර්ථකව එම ධූමකේතුවේ කොමාව යන කොටස හරහා ගමන් ගෙන එහි න්‍යෂ්ටිය හා අභ්‍යන්තරය ජායාරූපයට ගෙන ඇත. රුසියාව හා ජපානය මගින් අභ්‍යාවකාශ ගත කල යානා එතරම් සාර්ථක නොවීය.

1986 දී සිවූ තවත් වැදගත් සංසිද්ධියක් වන්නේ චැලෙන්ජර් ෂටල අනතුරට පත්වීමයි. කාර්මික දෝෂයක් හේතුවෙන් චැලෙන්ජර් ෂටලය අනතුරට පත්වූබව සැලකේ. එතැන් පටන් නාසා ආයතනය ෂටල යානා අභ්‍යාවකාශ ගත  කිරිම නැවැත්වූ අතර ඉන් වසර 3කට පසු නැවතත් ෂටල අභ්‍යාවකාශ ගත කිරීමේ කටයුතු අරඹනලදී. මෙයට ප්‍රධානතම හේතුව වූයේ අනතුරෙන් පසු නිපදවූ සියලු ෂටල යානා විශේෂ විශ්ලේෂණයකට ලක්කිරීමෙන් පසු අභ්‍යාවකාශ ගත කිරීමයි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1990

1990 වර්ෂයේදී තාරකා විද්‍යාව සදහටම වෙනස් විය, ඒ හබල් දුරේක්ෂය අභ්‍යාවකාශ ගතවීමත් සමඟය.ෂටලයක් මගින් පෘථිවිය වටා කක්ෂගතකල  හබල් දුරේක්ෂය  අභ්‍යාවකාශයේ ඇති ඇසක් බඳුය. ඉතිහාසයේ ප්‍රසිද්ධම දුරේක්ෂයක් වන හබල් දුරේක්ෂයේ දර්පණයේ විශ්කම්භය මීටර 2.4 ක් වන අතර පෘථිවියෙන් එපිට පිහිටා ඇති නිසා හබල් දුරේක්ෂය වෙතින් ලැබෙන දර්ශණ ඉතා පැහැදිලිය. මෙම හබල් දුරේක්ෂයේ  විශේෂත්වය වන්නේ අධෝරක්ත කිරණ සහ පාරජම්බුල කිරණ ග්‍රහණය කර ගත හැකිවීමයි. හබල් දුරේක්ෂයේ පැවති දර්පණ දෝෂය 1993 දී නැවත් ප්‍රතිසංස්කරණය කරනලදී. හබල් දුරේක්ෂය මෙතෙක් දැක නොතිබූ විශ්වයේ නිහාරිකා, තාරකා,මන්දාකිණි රැසක්ම ඡායාරූපගත කිරීමට සමත්විය.මෙම හබල් දුරේක්ෂය තාරකා විද්‍යාවේ රසය තවතවත් වැඩි කිරිමට සමත්ය.

තවද 1990 වර්ෂයේදී නාසා ආයතනය මගින් ‘මැගලන් ‘ නැමති යානය අභ්‍යාවකාශ ගතකරයි.මෙම මැගලන් නම් යානය සිකුරු ග්‍රහයාවටා කක්ෂගතකර වසර තුනක්පමණ කාලයක් සිකුරු ග්‍රහයා ගේ ඡායාරූප සහ නවතම තොරතුරුද පෘථිවිය වෙත එවන ලදි.මෙම මැගලන් යානය ප්‍රධානතම අරමුණ වී ඇත්තේ ග්‍රහලෝක තරණය කිරීමයි. මැගලන් සමඟ තවත් සෙසු යානා 2ක් අභ්‍යාවකාශ ගත කෙරිණ.    මෙම යානා වලින් ගැලීලියෝ යානය බ්‍රහස්පතී ග්‍රහයා වෙතටද, කැසිනි යානය සෙනසුරු ග්‍රහයා වෙතටද ළගාවිය.මෙම යානා මගින් බොහෝමයක් නවතම තොරතුරු ලබාගැනීමට නාසා ආයතනය සමත්විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1992

කොස්මික් බැක්ග්‍රවුන්ඩ් එක්ස්ප්ලෝරර් (Cosmic Background Explorer- COBE) නම් යානය අභ්‍යාවකාශ ගතවිය. මෙම යානය අභ්‍යාවකාශ ගත  කිරීමේ ප්‍රධානතම අරමුණ වී ඇත්තේ විශ්වයේ ඇති අන්තරීක්ෂ පසුබිම් විකිරණ විශ්ලේෂණය කිරිමයි. මහා පිපිරුමෙන් පසුව විශ්වයේ ඉතිරි වූ පසුබිම් විකිරණය විශ්ලේෂණය කොට එය සිතියම් ගත කිරීමට මෙම යානය සමත් විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ  1998

අන්තර්ජාතික අභ්‍යාවකාශ මධයස්ථානයේ වැඩ අරඹන ලදී.මෙම අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය පෘථිවිය වටා කක්ෂගත කරයි. ජාතීන් කීපයක එකමුතුවෙන් වැඩ අරඹන ලද මෙම අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය තුල එක වරකට අභ්‍යාවකාශ ගාමීන් සත් දෙනකුට පර්යේෂණ කටයුතු කල හැකි  අතර පෘථිවිය මත සිදුකල නොහැකි අවදානම් පර්යේෂණ කටයුතු මෙම මධ්‍යස්ථානය තුල සිදුකිරිමට හැකිය.මෙම අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය ප්‍රමාණයෙන් පාපන්දු පිටියක් තරම් විශාලය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2004

අගහරු  ග්‍රහයා පිළිබඳ තොරතුරු සෙවීමට “මාර්ස් එක්ස්ෆෝලරේෂන්” රෝවරය අගහරු වෙත යවන ලදී. මෙම යානයේ උපයානා දෙක වන “ස්පිරිට්” සහ “ඔපට්‍යුනිටි” යන රෝවර දෙක අගහරු ග්‍රහයාගේ පෘෂ්ඨය මතට පතිත කර අගහරු ග්‍රහයාගේ නවතම තොරතුරු රැසක්ම හෙලිකර ගැනීමට ඇමරිකාව සමත් විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2005

ඇමරිකාවේ විද්‍යාඥයින් පිරිසක් විසින් “ටෙම්පල් 1” නම් වූ ධූමකේතුව නිරීක්ශණය කර තොරතුරු  සෙවීමේ අරමුණ ඇතිව “ඩීප් ඉම්පැක්ට්” යානය අභ්‍යාවකාශ ගත කරයි. එම යානාව ධූමකේතුවේ ඝට්ටනය වීමට සලස්වා එමගින් නවතම තොරතුරු රැසක් වාර්තාකරන ලදී.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ  2006

මෙතෙක් අප සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයට අයත්ව පැවති ග්‍රහයි නවදෙනාගේ සංඛ්‍යාව අටක් දක්වා පහල වැටුණි. “ජාත්‍යන්තර තාරකා විද්‍යා සම්මේලනය” මගින්  ගනු ලැබූ තීරණයක් මත මෙසේ සිදුවිය. මෙයට හේතුව වූයේ ප්ලූටෝ යනු වාමන ග්‍රහයකු හෙවත් ක්ෂුද්‍ර ග්‍රහයක් ලෙසට නම් කිරීමයි. එහිදී ග්‍රහලෝකයේ ප්‍රමාණය සැලකිල්ලට ගෙන ඇත. අනෙක් ග්‍රහලෝකහා සසඳන කල ප්ලුටෝට ග්‍රහලෝවක් වීමට සැලකියයුතු තරම් විශාලත්වයක් නොමැත. ප්ලූටෝද ,සෙඩ්නා චාරෝන් සෙරස්යන වාමාන ග්‍රහ තත්වයට පත්වුණි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2007

චන්ද්‍රයා පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහා ජපානයෙන් යානයක් අභ්‍යාවකාශ ගත  කරයි.ජපානයේ Tanegashima දූපතෙන් H-2A රොකට්ටුවෙන් මෙම යානය අභ්‍යාවකාශ ගතකරනලදී.මෙම යානය “කගුයා”(Kaguya) නම් වේ. මෙම යානය අභ්‍යාවකාශ ගත කිරී‍මේ ප්‍රධානතම අරමුණ වී ඇත්තේ චන්ද්‍රයාගේ උපත, පැවැත්ම හා චන්ද්‍රයාගේ සංයුතීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහාය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2008

ඉන්දියානුවන්ද චන්ද්‍ර ගවේෂණ කටයුතු සඳහා යානයක් අභ්‍යාවකාශ ගතකරයි. එය”චන්ද්‍රයාන්-1″ නම් වේ. චන්ද්‍රයාන්-1 යානය චන්ද්‍රයා වටා කක්ෂ්‍ය ගතකොට චන්ද්‍රයාගේ නවතම ඡායාරූප සහිත තොරතුරු රැසක් ලබා ගැනීමට ඉන්දියාව සමත්විය.

මීට අමතරව වට ඉතා දිගුඅතීතයක් ඇත.නමුත් මෙම ලිපි පෙළෙහි අඩංගු වන්නේ එම දිගු අතීතයේ විශේෂ අවස්ථාවන් වේ.

Read More

තාරකා විද්‍යා ඉතිහාසය හා එහි මූලික පසුබිම

සඳ ගිලගත් රැයක දහසක් තාරකා දිලෙන්නාවූ රාත්‍රී අහස් ගැබ අප කාගේත් නෙත් සිත් වසඟ කරවන චමත්කාර දසුනකි. ඒ නිසාම මෙය අතීත සිංහල සාහිත්‍යයේ චමත්කාර ලෙස වර්ණනයට ලක්වී ඇති අවස්ථා එමට ය. පූජාවලිය රචිත බුද්ධපුත්‍ර හිමියන් රාත්‍රී අහස වර්ණනා කර ඇත්තේ මේ ආකාරයට ය.
“එකෙනෙහි නිශා නැමැති කාන්තා තොමෝ තරු පෙළ නැමැති ගෙළේ මුතුදම් පැළඳ නිල්වලා නැමැති වැටි තනා දික් නැමැති හස්තයෙන් සඳරැස් නැමැති දිවසළු විදා…….”

අදින් වසර දහස් ගණනකට ඉහත ආදී මුතුන් මිත්තන්ගේ නෙත් සිත් අභියස මැවුණු මේ මනරම් දසුන් ඔස්සේ කුතුහලයෙන් පිරුණු ඔවුන්ගේ චෛතසිකය මෙහෙයවීමේ ප්‍රතිඵල වශයෙන් තාරකා විද්‍යාව බිහිවූ බව කිව හැකි ය. කුතුහලය මගින්ම ඇතිවූ මෙම තාරකා වීද්‍යාව අනෙකුත් සෑම විද්‍යාවකම උපත බවද කිව හැකි ය. ඒ නිසා තාරකා විද්‍යාව හදාරන අප එහි සුන්දර වූ ඉතිහාසය ගැන බිඳක් හෝ දැන ගැනීම යුතුකමකි.

උතුරු බැබිලෝනියාවේ මීට වසර 4500 කට පමණ පෙර විසූ අක්කාසියන්වරු පුරාණතම කාලයේ දී තාරකා විද්‍යා වාර්තා තැබූවන් අතර කැපී පෙනේ. ඔවුනට හිරු හා සඳුගේ චලනයන් ගැනද, පසු කාලීනව ග්‍රහයන්ගේ චලනයන් ගැනද, අදහසක් තිබූ බවට සාක්ෂි ඇත. දින දසුනේ මුල්ම නිපැයුම් කරුවන් ලෙසින් සැලකෙන චීන ජාතිකයන් ක්‍රි පු 2500 දී, ප්‍රධාන ග්‍රහලෝකවල සමීප වීමක් වාර්තා කර ඇත. ක්‍රි පු 400 දී, මුල්ම වල්ගා තරු සිතියමද ඔවුන් විසින් නිපදවන ලදී. ඇරිසෝනාහි ජීවත් වූ ආදි ඉන්දියන්වරු විසින් දිගු ලී දණ්ඩක දිනෙන් දින සිදුවන කාලගුණික විපර්යාස විවිධ සළකුණු වලින් ලකුණු කර එය දින දර්ශනයක් ලෙස භාවිතා කර ඇත. දේහය පුරාම තරු අඩංගු වී තිබූ සමස්ත විශ්වයටම සිටි එක් එක් දේවතාවියක් විසින් සෘතුමය වෙනස්වීම ඇතුළු විශ්වයේ සියලූ කටයුතු කළ බව ඊජිප්තු වාසීන්ගේ විශ්වාසය විය.

සුර්යයාගේ හා චන්ද්‍රයාගේ දෘශ්‍ය ගමන්මග නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා විශාල ගල් කුළුණු භාවිතා කරමින් වඩාත් විධිමත් ක්‍රියා මාර්ගයක් ක්‍රි පු 2800-2200 අතර කාලයේ ජීවත්වූ එංගලන්ත වාසීන් විසින් අනුගමනය කළ බවට වාර්තා සහ ඇමරිකාවේ දකුණු හා බටහිර ප්‍රදේශවල ජීවත්වූ ස්වදේශික ඇරිසෝනා ඉන්දියන්වරුන්ද චන්ද්‍රයාගේ හැසිරීම අනුව වසරක් මාස 12ක කාලයකට පමණ ඛෙදා තිබුණි.

හදිසි දේව හස්තයක බලපෑමකින් තොරව ස්වභාවික සංසිද්ධීන් සිදුවන බව පෙන්වා දීමට ග්‍රීකයන්පෙළඹුණහ. මිත්‍යාවිශ්වායන් ගෙන් තාරකා විද්‍යාව මුදා වර්ධනය කිරීමෙහිලා ග්‍රීක චින්තකයෝ පුරෝගාමී වූහ.ක්‍රි පු 636-546 අතර ජීවත් වු තැලස් අප දන්නා පැරණිතම තාරකා විද්‍යාඥයා වේ. සූර්යයා සහ තරු දෙවියන් නොව ගිනි බෝල බව ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. ක්‍රි පු 540-570 අතර කාලයේ විසූ පයිතගරස් චන්ද්‍රයා මතට වැටෙන පෘථීවියේ සෙවනැල්ල අධ්‍යයනය කර ඒ අනුව පෘථීවිය ගෝලාකාර බව ප්‍රථම වරට හෙළි කළේය.
ලොව සුප්‍රසිද්ධ දාර්ශනිකයකු වූ ඇරිස්ටෝටල් පෘථීවිය විශ්වය මැද පිහිටන බවත්, ග්‍රහලෝක හා අනෙක් සියලූම ආකාශ වස්තු පෘථීවිය වටා ගමන් කරන බවත් ප්‍රකාශ කළේය. නමුත් ක්‍රි පු 310-236 කාලයේ විසූ ඇරිස්ටාකස් සූර්යයා වටා පෘථීවිය හා සෙසු ග්‍රහවස්තු ගමන් කරන බව කීවේය. ඒ අනුව මොහු මුලින්ම පෘථීවි කේන්ද්‍රවාදය පිළිබඳ අදහස ඉදිරිපත් කළේය. තවද පසුව එරොස්තනීස් නම් විද්‍යාඥයා පෘථීවිය එහි සිරසට අංශක 23 1/2 ඇල බව කීවේය.

ක්ලෝඩියස් ටොලමි
ක්‍රි පු 150 දී පමණ ජීවත්වූ මොහු පෙළොව (පෘථීවිය) විශ්වයේ මැද බවත් සියලූ ග්‍රහලෝක ඒ වටා වෘත්තාකාර මාර්ගවල චලිත වන බවත් පැවසෙන භූකේන්ද්‍රවාදය ඉදිරිපත් කළේය. මෙම වාදය වසර 1500ක් පමණ අභියෝගයකින් තොරව පැවතුණි. තවද මොහු තමාගේ සොයාගැනීම ඇතුළත් අල්මැජෙස්ටම් නම් ග්‍රන්ථයක් ලීවේය.

නිකොලස් කොපර්නිකස් (ක්‍රි ව 1473-1543)
මොහු විසින් සූර්යයා සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ මැද ඇති බවත්, අනෙකුත් ග්‍රහලෝක සූර්යයා වටා භ්‍රමණය වෙමින් පවතින බවත් ප්‍රකාශ කරමින් සූර්යකේන්ද්‍ර වාදය ඉදිරිපත් කළේය. මෙමගින් ටොලමිගේ භූකේන්ද්‍රවාදය අභියෝගයට ලක් විය. එය භූකේන්ද්‍රවාදය බිඳ දැමීමට ඉවහල් විය. මොහු De Revolutionibus orbitum celestium යන ග්‍රන්ථයෙන් සූර්ය කේන්ද්‍රවාදය ලොවට ඉදිරිපත් කළේය.

ටයිකෝ බ්‍රාහේ (ක්‍රි ව 1543-1607)
පියවි ඇසින් අහස දෙස බලා වාර්තා තැබූ හොඳම තාරකා විද්‍යාඥයා මොහු විය. මොහු සුපර් නෝවා පිපුරුමක් පියවි ඇසින් නිරීක්ෂණය කළේය. තවද මොහුට එකල ඩෙන්මාර්කයේ සිටි 11 වන ෆ්‍රෙඩ්‍රික් රජු ඔහුගේ පරීක්ෂණ කටයුතු වලට (HVEN) දූපත පරිත්‍යාග කළේය. මොහු චන්ද්‍රයාට වඩාත් ඈතින් සෙසු ග්‍රහලෝක හා තරු පිහිටා ඇති බව ප්‍රකාශ කළේය.

ජොහැන්නස් නෙප්ලර් (ක්‍රි ව 1571-1630)
කෙප්ලර් තාරකාවිද්‍යාවට අත්පොත් තැබුවේ ටයිකෝ බ්‍රාහේ ගෙනි. මොහු ග්‍රහ වස්තුවල චලිතය පිළබඳ ඉතා වැදගත් නියම 03 ක් ඉදිරිපත් කළේය.

ගැලීලියෝ ගැලිලි (ක්‍රි ව 1504-1642)
දුරේක්ෂයක් නිපදවා එය ප්‍රථමයෙන් අහසට යොමුකර අහස නිරීක්ෂණය කරනු ලැබුවේ ගැලීලියෝ විසිනි. තවද මොහු ප්‍රථමයෙන්ම බ්‍රහස්පති ග්‍රහයාගේ උප ග්‍රහයන් 04ක් නිරීක්ෂණය කළේය. එනම් ගැනිමීඩ්,කැලිස්ටෝ,යුරෝපා,අයෝ යන උප ග්‍රහයන්ය. මේවා ගැලීලියානු චන්ද්‍රයන් නම් වේ. මීට අමතරව මොහු සඳේ ඇති කඳු වල උස ගණනය කළේය.

මීට අමතරව සර් අයිසැක් නිවිටන්, ඇල්බට් අයින්ස්ටයින්, විලියම් හර්ෂල් හා හාලෝ ෂාප්ලි යන විද්‍යාඥයින් දල තාරකා විද්‍යාවට අති විශාල සේවාවක් කළහ.


Read More