මෙම ප්‍රශ්ණයට පිලිතුර ආලෝකයේ එක් ගුණාංගයක් වන ප්‍රකිරණය නමැති සන්සිද්ධිය උපයෝගී කරගෙන පැහැදිලි කල හැකිය. සූර්යාගේ සිට එන එක් ආලෝක කිරණයක් ගැන සිතන්න. මෙම ආලෝක කිරණය ඉතා කුඩා දුහුවිලි අංශුවක්(ආලෝකයේ තරංග ආයාමයන්ට සාපේක්ෂව කුඩා වන) මතට පතිත වූ විට සිද්ධීන් දෙකක් සිදුවිය හැකිය. එකක් නම් එය දුහුවිලි අංශුව මගින් උරාගැනීමයි. දෙවැන්න එහි දිශාව වෙනස් වීමයි. අහස නිල්පැහැ වීමට හේතුව පැහැදිලි කිරීම සදහා අපට අවශ්‍යය වන්නේ දෙවන කාරණයයි.
දුහුවිලි අංශුවක් මතට පතිත වන සුදු ආලෝක කිරණය එහි දිශාව වෙනස් කර ගන්නේ සුදු ආලෝකයේ උප වර්ණ වලට වෙන් වීමෙනි. තවත් ආකාරයකින් පැහැදිලි කලහොත් සුදු ආලෝක කිරණය තවත් වර්ණ කිහිපයක ආලෝක කිරණ වලට විසිරී යාමෙනි. මෙවැනි ආකාරයේ සිදුවීමක් සුදු ආලෝකය වීදුරු ප්‍රිස්මයක් තුලින් ගමන් කිරීමේදීද සිදුවෙනවා. එලෙස සුදු ආලෝකය තවත් වර්ණ වලට වෙන් වන්නේ ආලෝකයේ තවත් ගුණාංගයක් වන වර්ථනය(Refraction) නිසාවෙනි. නමුත් වර්ථනය හා ප්‍රකිරණය(Scattering)යනු සම්පූර්නයෙන්ම එකිනෙකට වෙනස් සිද්ධීන් දෙකක් බව වටහා ගත යුතුයි. වර්තනයේදී මෙන් නොව ප්‍රකිරණයේ දී උප වර්ණ වලට වෙන් වන ආලෝක කිරණ සියලු දිශාවන් කරා විහිදී යනවා. මෙලෙස ප්‍රකිරණයට භාජනය වීම සදහා වැඩිම නැබුරුවක් දක්වන්නේ නිල් පැහැති (කොල, නිල්, ඉන්දිගෝ, දම්) ආලෝකයයි(රේලි ප්‍රකිරණය මගින් පැහැදිලි කල හැක). රතු පැහැයට හුරු ආලෝකය ප්‍රකිරණය සදහා වැඩි නැබුරුවක් නොදක්වයි. මෙහි ප්‍රතිපලය වන්නේ සුදු ආලෝක කිරණයක් දුහුවිලි අංශුවක් මතට වැටුනු විට නිල් පැහැයට හුරු ආලෝකය වැඩි වශයෙන් විසිරී යාමයි.
අප මෙතෙක් වේලා කතා කලේ එක් අංශුවක් හා එක් ආලෝක කිරණයක් ගැන පමනි. නමුත් පෘථිවි වායුගෝලයේ දුහුවිලි අංශු විශාල වශයෙන් පැතිර තිබෙනවා. මෙවැනි අංශු හරහා යන සූර්යාගේ සිට පැමිණෙන අනන්ත වූ ආලෝක කිරණ ප්‍රකිරණයට භාජණය වී අනන්ත අප්‍රමාණ ලෙස නිල් පැහැති ආලෝකය විහුදුවනවා. අහස නිල් පැහැයෙන් දිස් වන්නේ මෙ නිසාවෙනි.
සූර්යයා පොලොවට සමාන්තරව පවතින අවස්ථා වලදී( හිරු බැස යන විටදී ) සූර්යාගේ සිට අප වෙතට එන ආලෝක කිරණ වායු ගෝලය හරහා, සූර්යයා මුදුන් වී ඇති අවස්ථාවන් වලට සාපේක්ෂව වැඩි දුරක් ගමන් කරනවා. මේ නිසා එම තරංග හරහා පවතින දුහුවිලි අංශු ප්‍රමාණයත් වැඩියි. එලෙසම ප්‍රකිරණයට භාජනය වන නිල් පැහැති ආලෝකයත් විශාල අගයකි. මේ නිසා අවසානයේ අප වෙත ලැබෙන්නේ අඩුවෙන් ප්‍රකිරණයට භාජනය වන රතු පැහැයට හුරු ආලෝකයයි. සැන්දෑ අහස රතු පැහැයට හුරු ආලෝකයෙන් වර්ණවත් වී පෙනෙන්නටත් සූර්යා රතු පැහැයෙන් දිස් වීමටත් හේතු වන්නේ මේ සන්සිද්ධියයි.