රොකට් තාක්ෂණයේ අතීත පියසටහන් (1 වන කොටස)

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1957
ලෝක ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වරට කෘතීම චන්ද්‍රිකාවක් සාර්ථක ලෙස පෘථිවිය වටා කක්ෂගත කරමින් ලෝක අභ්‍යාවකාශ යුගය ආරම්භ විය.”ස්පූට්නික් 1″ යනුවෙන් නම්කල මෙම කෘතීම චන්ද්‍රිකාව රුසියානු විද්‍යාඥයින් පිරිසක් විසින් මෙහෙයවනු ලැබීය.

තවද රුසියාව හා ඇමරිකාව සඳ තරණයට යානා නිපදවීය. ඇමරිකාවේ නාසා ආයතනය ක්‍රියාත්මක කල ‘පයිනිය‍ර්’ ව්‍යාපෘතිය අසාර්ථක වූ අතර රුසියාවේ ලූනා ව්‍යාපෘතිය සාර්ථක විය.සැප්තැම්බර් මාසයේදී ලූනා-2 යානය සඳමත පතිතවූඅතර ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී “ලූනා-3” යානය සදේ ඡායාරූප රැගෙන පෘථිවියට ලගාවිය. මේ අනුව පළමුවරට සඳ තරණයට හිමි ගෞරවය රුසියාවට හිමිවිය.

ප්‍රථමකෘතීම චන්ද්‍රිකාව වන “ස්පූට්නික් 1”

ලූනා-2 යානය

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1958
ඇමරිකාවද අභ්‍යාවකාශ යුගයට මුල පුරනු ලැබීය.”එක්ස්පෝරර්-1″ නම් කෘතිම චන්ද්‍රිකාවක් සාර්ථකව පෘථිවිය වටා කක්ෂගතකරනු ලැබූ අතර මෙම චන්ද්‍රිකාවේ උපකාරයෙන් අප පෘථිවිය වටා ඇති අධි ආරෝපිත ආරක්ෂක වළලු පද්ධතියක් හදුනා ගැනීමට සමත්විය.ආචාර්ය වෑන් ඇලන් විසින් මෙම සොයාගැනීමට සමත් වූ අතර ඔහුගේ නමින් එනම් “වැන් ඇලන් කිරණ පද්ධතිය ” ලෙස මෙම වළලු පද්ධතිය හදුන්වයි.


එක්ස්ප්ලෝරර්-1

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1962
වෙනත් ග්‍රහලොවක් තරණය කල ප්‍රථම යානය ලෙස ඇමරිකාවේ ‘ මැරීනර් 2 ‘ යානය ඉතිහාසගතවිය.සිකුරුග්‍රහයාවටා ‘මැරීනර්-2’ යානය කක්ෂගත කෙරිණ.ඉන් පසු ‘මැරීනර් 4’ යානය 1965 දී අහගහරු කරා ලගාවීමට සමත් විය.


මැරීනර් 2

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1963
60වන දශකයේ ආරම්භයේදී හදුනා ගැනීමට ලක්වූ තරුවකට සමාන රේඩියෝ ප්‍රභවයක් වන ක්වේසාරයකින් නිකුත්වන කිරණ ආශ්‍රයෙන් වර්ණාවලියක් ලබාගෙන ඒ ඇසුරින් ක්වේසාර සක්‍රීය චක්‍රාවාට බවද ඒවා ආලෝකවර්ෂ ඉතාවිශාල ගනනාවක් ඈතින් පිහිටා ඇතිබවද ඕලන්දජාතික රේඩියෝතාරකා විද්‍යාඥ මාටින් ෂ්මිඩ් පෙන්වාදී ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1965
ආනෝ පෙන්ස්සියාස් සහ රොබට් විල්සන් විසින් අභ්‍යාවකාශයේ සිට පැමිණෙන් රේඩියෝ තරංග විශේෂයක් හඳුනා ගත්හ.එම තරංගලැබෙන්නේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක -270 ක් වන වස්තුවකින් බව ඔවුන් නිගමනය කර ඇත.නමුත් වැඩිදුර පරීක්ෂණ කරන මොවුන් පවසා ඇත්තේ එම රේඩියෝ තරංග පැමිණෙන්නේ වස්තුවකින් නොව මීට වසර බිලියන 13 කට පෙර විශ්වය නිර්මාණය වූ මහා පිපිරුමෙන් පසු ඉතිරිව ඇති විකිරණ වලින් බවයි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1967
පල්සාර සොයාගැනීමට ලක් විය. සුපර් නෝවා පිපිරුමකින් පසු ඉතිරිවන අධික චුම්බක කේෂ්ත්‍රය හේතුවෙන් අධික වේගයෙන් භ්‍රමණය වන නියුට්‍රෝන තරුලෙස අද මෙම පල්සාර් හැදින්වේ.ජොසලින් බෙල් සහ ඇන්ටනී හෙවිෂ් විසින් දීර්ඝ කාලයක් රේඩියෝ තරංග අධ්‍යනය කරමින් පල්සාර සොයාගන්නා ලදී.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1969
ලෝක ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් සනිටුහන්වූ මෙම යුගයේ මිනිසා සඳමත පාතබනු ලැබීය.මෙසේ ලෝක ඉතිහාසයේ අභ්‍යාවකාශ යුගයේ ආන්දෝලනයකට ලක්කිරීමට ඇමරිකාව සමත්විය.ඒ ඇපලෝ 11 අභ්‍යාවකාශගත කිරීමත් සමඟය. ජුලි මාසයේදී 21 වනදින අජටාකාශගාමී නීල්.ඒ.ආම්ස්ට්‍රෝන් විසින් ප්‍රථමව සඳට පාතබමින් මෙසේ පැවසීය “මෙය මිනිසෙකුගේ එක් කුඩා පියවරක් පමණය ,නමුත් මෙය මිනිස් සංහතියේම ඉදිරියට තැබූ යෝධ පිම්මක් වනු ඇත”. නීල් ආම්ස්ට්‍රෝන් සඳමත පාතබා පැයකට පමන පසු එඩ්වි ඕල්ඩරින් ද චන්ද්‍රයාගේ ගවේෂණ කටයුතු වල නිරතවී ඇත.මෙම ව්‍යාපෘතියෙන් පසු තවත් ව්‍යාපෘති කිහිපයක් මගින්ම සඳමතට මිනිසුන් රැගෙනගිය අතර එහිදී ඇතැම් යානා සතුව මිනිසුන් ප්‍රවාහනය කලහැකි රෝවරද තිබිණ.


ඇපලෝ 11 අභ්‍යාවකාශගතකරන අවස්ථාව

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1970
තාරකාවිද්‍යා නිරීක්ෂණ ක්ෂේත්‍රයට අලුත් අංගයක් එක විය එනම් X කිරණ තාරකාවිද්‍යාවයි.Xකිරණ ආශිතව ගැඹුරු අහස නිරීක්ෂණය මෙහි ප්‍රධාන කාර්යයි.මේ සඳහා තැනුණ X කිරණ චන්ද්‍රිකාවක් වන යුහුරු(Uhuru)චන්ද්‍රිකාව අභ්‍යාවකාශ ගත කෙරිණි.යුහුරු මගින් කිරණ ප්‍රභව 300ක් අධීක්ෂණයට ලක්කරයි.


යුහුරු(Uhuru)X කිරණ චන්ද්‍රිකාව

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1971
රුසියාව මගින් ප්‍රථම අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යසාථානය කක්ෂගත කෙරිණි.මෙය ‘සැල්යුට්-1’ (Salyut-1) නම් වේ. අනතුරුව ‘මීර්’ අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානයද රුසියාව විසින් කක්ෂගත කෙරිණි.පෘථිවි කක්ෂය මත පිහිවන මෙවැනි අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථාන පරීක්ෂණ සිදුකිරීමටද,අභ්‍යාවකාශයේ ඇති විවිද අභ්‍යාවකාශ උපකරණ අලුත්වැඩියා කිරීම් කටයුතුවලදී ගඟනගාමීන්ගේ නවාතැන් ලෙසද වැදගත් වේ.

සැල්යුට්-1 (Salyut-1) අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1972
“පයනියර්10” ගුවන් ගත කෙරිණි.ඇමරිකානු විද්‍යාඥයින් පිරිසක් විසින් සාර්ථකව ගුවන් ගතකල “පයනියර්10″මගින් ප්‍රධාන වශයෙන් අරමුණවීඇත්තේ ඈතින් පිහිටි ග්‍රහයින්ගේ තතුසොයා බැලීමයි.බ්‍රහස්පතී,සෙනසුරු,යුරේනස්,යන ග්‍රහයින්ගේ කක්ෂහරහා ගමන්ගත් මෙය අප සෞරග්‍රහමණ්ඩලයේ ඈතටම ගිය ප්‍රථම යානයයි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1975
රුසියනු අභ්‍යාවකාශ යානයක් වන “මිනෝරා”සිකුරු ග්‍රහයාමතට පතිත්විය.ප්‍රථම වරට සිකුරු පෘෂ්ඨයට ඡායාරූපගත කිරීමට මෙම යානයට හැහකිවිය.නමුත් අවාසනාවකට මෙන් මෙම යානය සිකුරු පෘෂ්ඨයට ගොඩ බැස පැය කීපයක් ඇතුලත දැවී විනාශවිය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1976
නාසා ආයතනය විසින් අගහරු ග්‍රහයා නිරීක්ෂණයට “වයිකිං-1″යානය සහ “වයිකිං-2″යානය අගහරු වටා කක්ෂගත කෙරිණි.මෙම ව්‍යාපෘතියට අනුව තවත් යානයක් අගහරු මත ගොඩබැස අගහරුගේ පාෂාණ විෂ්ලේෂණය කර ඇත. මෙමඟින් අගහරු ග්‍රහයාගේ සංයුතිය පිළිබඳ ඉතා විශාල තොරතුරු ප්‍රමාණයක් සොයා ගැනීමට හැකිවිය.

“වයිකිං-1″යානය

Read More

රොකට් තාක්ෂණයේ අතීත පියසටහන් (2 වන කොටස)

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1977

නාසා ආයතනය විසින් වෝයේජර් නම් යානා දෙකක් අභ්‍යාවකාශ ගත කරයි එම යානා දෙකෙන් එකක් බ්‍රහස්පතී,සෙනසුරු යන ග්‍රහයින්ගේ තොරතුරු සෙවීමටද අනෙක් යානය යුරේනස් සහ නෙප්චුන් ග්‍රහයින් ගේ තොරතුරු සෙවීමටද අහ්‍යාවකාශගත කරනලදී.

 

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1981

අභ්‍යාවකාශ යුගයේ ආරම්භයේ සිට පැවති රොකට් යානා වෙනුවට නවතම අභ්‍යාවකාශ යානා වර්ගයක් හඳුන්වා දෙයි.ඒවා “ෂටල” යානා ලෙස හඳුන්වයි. රොකට් මෙන් නොව මේවා නැවත  නැවතත් භාවිතයට ගත හැකිය,එය ෂටල යානාවල විශේෂත්වයි. ප්‍රථම ෂටලය වන්නේ කොලොම්බියා ෂටලයයි. බාහිර ඉන්ධන ටැංකිය,ඝන ඉන්ධන රොකට් බූස්ටර සහ ඔබිටර් යන  කොටස්වලින් සමන්විත මෙම ෂටල යානා දැවැන්ත මෙහෙයුම් සඳහා බෙහෙවින් යොදා ගැනේ.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1983

තාරකාවිද්‍යාවට තවත් නව තාක්ෂණික  අංගයක්  එක්විය. එය අධෝරක්ත තාරකාවිද්‍යාවයි. අධෝරක්ත කිරණ විශ්ලේෂණය මගින් තාරකාවිද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණ කිරීම මේ අයුරින් හදුන්වයි. 1983 දී  අධෝරක්ත විශ්ලේෂණය කළ හැකි ප්‍රථම චන්ද්‍රිකාව අභ්‍යාවකාශ ගත  විය. එය IRAS (Infrared Astronomical Satellite) චන්ද්‍රිකාවයි.මෙම චන්ද්‍රිකාව මගින් විශ්ලේෂණය කරණු ලබන්නේ අධෝරක්ත නම් විශේෂිත වූ තාපජනක කිරණයක් බැවින් මෙම යානය නිතරම ඉතාමත් ශීතවිය යුතුය නැතහොත් අදාල විශ්ලේශණ අසාර්ථකවේ. එහෙයින් මෙම යානය ශීතල කිරීම සඳහා ද්‍රව හිලියම් යොදාගෙනඇත. මෙම යානය මගින් දින 900 ත් 1000ත් අතර කාලයක්  පුරාවටම විශ්ලේෂණයන් කර නවතම තොරතුරු රාශියක් සොයාගෙන ඇත.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1986

යුරෝපය,රුසියාව සහ ජපානය යන රටවල් මගින් හැලීගේ ධූමකේතුව නිරීක්ෂණයට යානා කීපයක් අභ්‍යාවකාශ ගත  කරයි. යුරෝපය මගින් අභ්‍යාවකාශ ගත කල “ජියෝටෝ” යානය ඉතාමත් සාර්ථකව එම ධූමකේතුවේ කොමාව යන කොටස හරහා ගමන් ගෙන එහි න්‍යෂ්ටිය හා අභ්‍යන්තරය ජායාරූපයට ගෙන ඇත. රුසියාව හා ජපානය මගින් අභ්‍යාවකාශ ගත කල යානා එතරම් සාර්ථක නොවීය.

1986 දී සිවූ තවත් වැදගත් සංසිද්ධියක් වන්නේ චැලෙන්ජර් ෂටල අනතුරට පත්වීමයි. කාර්මික දෝෂයක් හේතුවෙන් චැලෙන්ජර් ෂටලය අනතුරට පත්වූබව සැලකේ. එතැන් පටන් නාසා ආයතනය ෂටල යානා අභ්‍යාවකාශ ගත  කිරිම නැවැත්වූ අතර ඉන් වසර 3කට පසු නැවතත් ෂටල අභ්‍යාවකාශ ගත කිරීමේ කටයුතු අරඹනලදී. මෙයට ප්‍රධානතම හේතුව වූයේ අනතුරෙන් පසු නිපදවූ සියලු ෂටල යානා විශේෂ විශ්ලේෂණයකට ලක්කිරීමෙන් පසු අභ්‍යාවකාශ ගත කිරීමයි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1990

1990 වර්ෂයේදී තාරකා විද්‍යාව සදහටම වෙනස් විය, ඒ හබල් දුරේක්ෂය අභ්‍යාවකාශ ගතවීමත් සමඟය.ෂටලයක් මගින් පෘථිවිය වටා කක්ෂගතකල  හබල් දුරේක්ෂය  අභ්‍යාවකාශයේ ඇති ඇසක් බඳුය. ඉතිහාසයේ ප්‍රසිද්ධම දුරේක්ෂයක් වන හබල් දුරේක්ෂයේ දර්පණයේ විශ්කම්භය මීටර 2.4 ක් වන අතර පෘථිවියෙන් එපිට පිහිටා ඇති නිසා හබල් දුරේක්ෂය වෙතින් ලැබෙන දර්ශණ ඉතා පැහැදිලිය. මෙම හබල් දුරේක්ෂයේ  විශේෂත්වය වන්නේ අධෝරක්ත කිරණ සහ පාරජම්බුල කිරණ ග්‍රහණය කර ගත හැකිවීමයි. හබල් දුරේක්ෂයේ පැවති දර්පණ දෝෂය 1993 දී නැවත් ප්‍රතිසංස්කරණය කරනලදී. හබල් දුරේක්ෂය මෙතෙක් දැක නොතිබූ විශ්වයේ නිහාරිකා, තාරකා,මන්දාකිණි රැසක්ම ඡායාරූපගත කිරීමට සමත්විය.මෙම හබල් දුරේක්ෂය තාරකා විද්‍යාවේ රසය තවතවත් වැඩි කිරිමට සමත්ය.

තවද 1990 වර්ෂයේදී නාසා ආයතනය මගින් ‘මැගලන් ‘ නැමති යානය අභ්‍යාවකාශ ගතකරයි.මෙම මැගලන් නම් යානය සිකුරු ග්‍රහයාවටා කක්ෂගතකර වසර තුනක්පමණ කාලයක් සිකුරු ග්‍රහයා ගේ ඡායාරූප සහ නවතම තොරතුරුද පෘථිවිය වෙත එවන ලදි.මෙම මැගලන් යානය ප්‍රධානතම අරමුණ වී ඇත්තේ ග්‍රහලෝක තරණය කිරීමයි. මැගලන් සමඟ තවත් සෙසු යානා 2ක් අභ්‍යාවකාශ ගත කෙරිණ.    මෙම යානා වලින් ගැලීලියෝ යානය බ්‍රහස්පතී ග්‍රහයා වෙතටද, කැසිනි යානය සෙනසුරු ග්‍රහයා වෙතටද ළගාවිය.මෙම යානා මගින් බොහෝමයක් නවතම තොරතුරු ලබාගැනීමට නාසා ආයතනය සමත්විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1992

කොස්මික් බැක්ග්‍රවුන්ඩ් එක්ස්ප්ලෝරර් (Cosmic Background Explorer- COBE) නම් යානය අභ්‍යාවකාශ ගතවිය. මෙම යානය අභ්‍යාවකාශ ගත  කිරීමේ ප්‍රධානතම අරමුණ වී ඇත්තේ විශ්වයේ ඇති අන්තරීක්ෂ පසුබිම් විකිරණ විශ්ලේෂණය කිරිමයි. මහා පිපිරුමෙන් පසුව විශ්වයේ ඉතිරි වූ පසුබිම් විකිරණය විශ්ලේෂණය කොට එය සිතියම් ගත කිරීමට මෙම යානය සමත් විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ  1998

අන්තර්ජාතික අභ්‍යාවකාශ මධයස්ථානයේ වැඩ අරඹන ලදී.මෙම අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය පෘථිවිය වටා කක්ෂගත කරයි. ජාතීන් කීපයක එකමුතුවෙන් වැඩ අරඹන ලද මෙම අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය තුල එක වරකට අභ්‍යාවකාශ ගාමීන් සත් දෙනකුට පර්යේෂණ කටයුතු කල හැකි  අතර පෘථිවිය මත සිදුකල නොහැකි අවදානම් පර්යේෂණ කටයුතු මෙම මධ්‍යස්ථානය තුල සිදුකිරිමට හැකිය.මෙම අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය ප්‍රමාණයෙන් පාපන්දු පිටියක් තරම් විශාලය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2004

අගහරු  ග්‍රහයා පිළිබඳ තොරතුරු සෙවීමට “මාර්ස් එක්ස්ෆෝලරේෂන්” රෝවරය අගහරු වෙත යවන ලදී. මෙම යානයේ උපයානා දෙක වන “ස්පිරිට්” සහ “ඔපට්‍යුනිටි” යන රෝවර දෙක අගහරු ග්‍රහයාගේ පෘෂ්ඨය මතට පතිත කර අගහරු ග්‍රහයාගේ නවතම තොරතුරු රැසක්ම හෙලිකර ගැනීමට ඇමරිකාව සමත් විය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2005

ඇමරිකාවේ විද්‍යාඥයින් පිරිසක් විසින් “ටෙම්පල් 1” නම් වූ ධූමකේතුව නිරීක්ශණය කර තොරතුරු  සෙවීමේ අරමුණ ඇතිව “ඩීප් ඉම්පැක්ට්” යානය අභ්‍යාවකාශ ගත කරයි. එම යානාව ධූමකේතුවේ ඝට්ටනය වීමට සලස්වා එමගින් නවතම තොරතුරු රැසක් වාර්තාකරන ලදී.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ  2006

මෙතෙක් අප සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයට අයත්ව පැවති ග්‍රහයි නවදෙනාගේ සංඛ්‍යාව අටක් දක්වා පහල වැටුණි. “ජාත්‍යන්තර තාරකා විද්‍යා සම්මේලනය” මගින්  ගනු ලැබූ තීරණයක් මත මෙසේ සිදුවිය. මෙයට හේතුව වූයේ ප්ලූටෝ යනු වාමන ග්‍රහයකු හෙවත් ක්ෂුද්‍ර ග්‍රහයක් ලෙසට නම් කිරීමයි. එහිදී ග්‍රහලෝකයේ ප්‍රමාණය සැලකිල්ලට ගෙන ඇත. අනෙක් ග්‍රහලෝකහා සසඳන කල ප්ලුටෝට ග්‍රහලෝවක් වීමට සැලකියයුතු තරම් විශාලත්වයක් නොමැත. ප්ලූටෝද ,සෙඩ්නා චාරෝන් සෙරස්යන වාමාන ග්‍රහ තත්වයට පත්වුණි.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2007

චන්ද්‍රයා පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහා ජපානයෙන් යානයක් අභ්‍යාවකාශ ගත  කරයි.ජපානයේ Tanegashima දූපතෙන් H-2A රොකට්ටුවෙන් මෙම යානය අභ්‍යාවකාශ ගතකරනලදී.මෙම යානය “කගුයා”(Kaguya) නම් වේ. මෙම යානය අභ්‍යාවකාශ ගත කිරී‍මේ ප්‍රධානතම අරමුණ වී ඇත්තේ චන්ද්‍රයාගේ උපත, පැවැත්ම හා චන්ද්‍රයාගේ සංයුතීන් පිළිබඳ අධ්‍යනය සඳහාය.

ක්‍රිස්තු වර්ෂ 2008

ඉන්දියානුවන්ද චන්ද්‍ර ගවේෂණ කටයුතු සඳහා යානයක් අභ්‍යාවකාශ ගතකරයි. එය”චන්ද්‍රයාන්-1″ නම් වේ. චන්ද්‍රයාන්-1 යානය චන්ද්‍රයා වටා කක්ෂ්‍ය ගතකොට චන්ද්‍රයාගේ නවතම ඡායාරූප සහිත තොරතුරු රැසක් ලබා ගැනීමට ඉන්දියාව සමත්විය.

මීට අමතරව වට ඉතා දිගුඅතීතයක් ඇත.නමුත් මෙම ලිපි පෙළෙහි අඩංගු වන්නේ එම දිගු අතීතයේ විශේෂ අවස්ථාවන් වේ.

Read More